αποκλεισμός

Όρος του διεθνούς δικαίου. Διακρίνεται σε ειρηνικό και πολεμικό α. Ο ειρηνικός συνίσταται στην παρεμπόδιση των πλοίων να προσεγγίσουν στα λιμάνια του κράτους στο οποίο επιβάλλεται, με σκοπό τη ματαίωση των εμπορικών του συναλλαγών, ώστε να εξαναγκασθεί σε πράξεις ή παραλείψεις που επιθυμεί εκείνος που επιβάλλει τον αποκλεισμό. Χαρακτηριστικά παραδείγματα από την πρόσφατη ελληνική ιστορία: το 1850 η Αγγλία επέβαλε α. στην Ελλάδα για το επεισόδιο του Πατσίφικο· το 1886 η Αγγλία, η Ρωσία, η Αυστρία, η Ιταλία και η Γερμανία επέβαλαν α. στις ελληνικές ακτές για να εξαναγκάσουν την κυβέρνηση σε αποστράτευση· επίσης, το 1916 οι Αγγλογάλλοι εφάρμοσαν το μέτρο του α. για να εξαναγκάσουν την Ελλάδα να λάβει μέρος στον Α’ Παγκόσμιο πόλεμο στο πλευρό των συμμάχων. Εντυπωσιακά παραδείγματα, σε διεθνές επίπεδο, είναι οι α. από τις ΗΠΑ της Κούβας το 1961-62, του Ιράκ το 1991 και της πρώην Γιουγκοσλαβίας το 1992. Ο πολεμικός α. αποβλέπει στην παρεμπόδιση του ανεφοδιασμού του εχθρού από τη θάλασσα. Γίνεται με οποιαδήποτε πρόσφορα μέσα στα οποία συμπεριλαμβάνεται η παρεμπόδιση προσέγγισης ακόμα και των ουδέτερων εμπορικών πλοίων, τα οποία μπορούν να κατασχεθούν ή και να δημευθούν αν προσπαθήσουν να διασπάσουν τον α. Α. σε ουδέτερο έδαφος δεν επιτρέπεται, εκτόςεάν βρίσκεται υπό τον έλεγχο ή την κατοχή του εχθρού. Επίσης, δεν επιτρέπεται α. εχθρικού εδάφους με τρόπο που να παρεμποδίζεται η επικοινωνία με ουδέτερες εδαφικές ζώνες. Όλες αυτές οι αρχές έχουν βάση στο εθιμικό δίκαιο και διάφορες διακηρύξεις, όπως αυτή του Ναυτικού Συνεδρίου του Λονδίνου (1909), και παρά το γεγονός ότι δεν είχαν δεσμευτική δύναμη, εφαρμόστηκαν ως γενικές κατευθυντήριες γραμμές στη διάρκεια του Α’ και του B’ Παγκοσμίου πολέμου. Όμως, οι παραβιάσεις που ήταν σημαντικές, κυρίως ως προς το θέμα των ουδέτερων, δικαιολογήθηκαν ή έγινε προσπάθεια να δικαιολογηθούν στη βάση των όρων του πολέμου και της αλλαγής των συνθηκών. Το 1916 οι Σύμμαχοι της Αντάντ εφάρμοσαν αποκλεισμό στη χώρα μας για να την εξαναγκάσουν να βγει στον Α’ Παγκόσμιο πόλεμο μαζί τους. Η άφιξη του Ελευθέριου Βενιζέλου στη Θεσσαλονική (στη φωτογραφία) και το κίνημα που ακολούθησε, συνέβαλαν σε αυτή την κατεύθυνση (φωτ. από την έκδ. «100+1 χρόνια Ελλάδα»).

* * *

ο (ΑΝ)

νεοελλ.

1. ο περιορισμός κάποιου σε ορισμένο χώρο, η παρεμπόδιση της επικοινωνίας του με τους εκτός

2. η επιβαλλόμενη, με τη βοήθεια του πολεμικού στόλου, από κράτος σε άλλο κράτος και σε καιρό ειρήνης διακοπή συγκοινωνιών και κάθε επικοινωνίας με άλλες χώρες

3. η απαγόρευση συμμετοχής σε διαγωνισμό ή αγώνα

4. «εμπορικός αποκλεισμός» — η άρνηση των εμπόρων ή των καταναλωτών μιας χώρας να εισαγάγουν ή να καταναλώσουν προϊόντα από κάποια άλλη χώρα, το μποϋκοτάζ

5. «αποκλεισμός εργατών» — η διακοπή της λειτουργίας εργοστασίου ή υπηρεσίας που κηρύσσεται από τους εργοδότες για να εξουδετερωθεί η απεργία ή η τάση για απεργία των εργαζομένων, η ανταπεργία, το λοκ άουτ

6. «ναυτικός αποκλεισμός» — κατάσταση κατά την οποία ναυτική δύναμη αποκλείει τα λιμάνια μιας χώρας απαγορεύοντας την είσοδο ή την έξοδο κάθε πλοίου, το εμπάργκο

μσν.

πολιορκία

αρχ.

1. το να αποκλείσει κανείς κάποιον, να τον κλείσει έξω

2. το να κλείσει κανείς κάποιον μέσα, στη φυλακή.